Kiến thức

Tại sao bạn nên sử dụng clean code trong lập trình?

22 Tháng Mười Một, 2023

Clean code là gì mà được xem như một tiêu chí đánh giá chất lượng của phần mềm và người lập trình ra đoạn mã nguồn đó? Cùng GoSELL khám phá những giá trị thực sự của clean code và 4 nguyên tắc vàng để có clean code mà các lập trình viên chuyên nghiệp không muốn bạn biết.

Clean code là gì?

Clean code hay “mã sạch” là những code dễ đọc, dễ hiểu, dễ bảo trì và dễ cập nhật, mở rộng hay thay đổi nhưng vẫn đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về tính năng, bảo mật và hiệu năng để tạo ra một phần mềm hoàn hảo, nhất quán.

Grady Booch, kĩ sư phần mềm người Mỹ từng ví clean code như những đoạn văn chương được viết hoàn hảo, không trừu tượng hay che phủ chủ ý của người viết, mà sắc ý và được thể hiện bằng các câu từ đơn giản.

Xem thêm: Top 10 ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trong thiết kế website hiện nay

Giá trị của clean code trong lập trình

Theo chia sẻ của các chuyên gia, clean code có thể tạo ra khá nhiều khó khăn cho lập trình viên về sức sáng tạo cũng như tối ưu thời gian bởi vì rất nhiều nguyên tắc cần phải được tuân thủ, nhằm đáp ứng tiêu chuẩn. Team lập trình càng lớn thì nguyên tắc càng nhiều để đảm bảo tất cả mọi người đều hiểu được đoạn code đang muốn thể hiện điều gì, có nhiệm vụ và tính năng gì.

Tuy nhiên, clean code sẽ thực sự có giá trị ở bước cần mở rộng hoặc phát triển thêm các đoạn mã để cập nhật tính năng cần thiết cho một phần mềm/ sản phẩm nào đó.

Trong giới lập trình, clean code có các giá trị như:

Dễ bảo trì

Bảo trì là công đoạn bắt buộc đối với mọi phần mềm, bao gồm điều chỉnh các lỗi phát sinh trong quá trình vận hành sản phẩm hay nâng cấp các tính năng mới đáp ứng nhu cầu của người sử dụng. Được biết, việc bảo trì trong vòng đời của một phần mềm có thể chiếm đến 65-75% công sức của team lập trình.

Vì vậy, nếu phần mềm là sản phẩm của clean code thì những người bảo trì về sau, kể cả không phải là người trực tiếp viết ra những đoạn mã đó cũng sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Có thể bạn quan tâm: Các công cụ tạo ra sourcecode khi thiết kế website bán hàng

Dễ làm việc nhóm và thảo luận

Thông thường, để tạo ra một phần mềm sẽ cần đến sự tham gia của một hoặc một vài team với nhiều lập trình viên tham gia. Điều này dẫn đến việc mỗi người viết code một kiểu theo phong cách cá nhân và rất có thể chỉ họ mới hiểu được ý tưởng của đoạn code đó.

Việc đặt ra những nguyên tắc để tất cả mọi người đều viết clean code ngay từ đầu khiến cho việc xem xét, đánh giá và thảo luận cùng các cộng sự trong nhóm lập trình được hiệu quả hơn.

Thể hiện sự chuyên nghiệp của lập trình viên

Có rất nhiều tiêu chí để đánh giá trình độ của một lập trình viên, và một trong số đó chính là những dòng code họ viết ra. Một lập trình viên giỏi chưa chắc viết ra được những dòng clean code; nhưng những dòng clean code chắc chắn được viết bởi lập trình viên vừa giỏi trình độ, vừa chuyên nghiệp trong thái độ.

Clean code của những lập trình viên chuyên nghiệp thông qua những chi tiết như: cách họ comment, cách họ đặt tên hàm, tên biến và cả cách tổ chức cấu trúc dự án.

Thể hiện sự chất lượng của nhà sáng tạo phần mềm

Một phần mềm được tạo ra từ những dòng clean code chắc chắn là thành quả của một team rất chuyên nghiệp, có sự phối hợp ăn ý ngay từ những khâu đầu tiên. Bởi như đã nói, nếu có những nguyên tắc để viết code sạch cho cả team ngay từ đầu thì các thành viên sẽ tuân thủ và dễ dàng xây dựng một bộ mã sạch thống nhất.

Qua đó, còn thể hiện được năng lực trong quản lí và quy trình vận hành để ra một sản phẩm hoàn chỉnh. Clean code cũng góp phần tạo nên sự chất lượng đó.

4 nguyên tắc vàng để viết clean code

Sẽ có rất nhiều yếu tố để đánh giá chất lượng của code “sạch”, nhưng GoSELL sẽ giúp bạn tóm gọn về 5 nguyên tắc vàng dưới đây.

Nguyên tắc đặt tên

Phil Karlton từng nói: “Có 2 việc khó trong khoa học máy tính: một là loại bỏ cache hết hạn và hai là đặt tên cho một điều gì đó”. Các lập trình viên thường gặp khó khăn khi đặt tên cho biến, hàm, lớp (class),… để thể hiện đúng giá trị của nó.

Một số nguyên tắc đặt tên mà các chuyên gia lập trình khuyên dùng:

• Dùng tên biến có chủ đích: chỉ sử dụng các từ viết tắt cho những biến có phạm vi nhỏ để đỡ tốn công ghi nhớ, nhưng những biến rộng hơn thì nên viết bằng những từ, cụm từ có nghĩa, thể hiện tường minh ý nghĩa của biến đó.
• Có sự phân biệt: Tránh thói quen đánh số thứ tự để làm hậu tố cho các biến mà nên thể hiện cụ thể mục đích sử dụng biến đó, hoặc tạo ra logic xử lí liên quan đến các biến.
• Đặt tên theo ngữ cảnh: Không sử dụng các từ ngữ lập trình để đặt tên biến, mà hãy chọn tên biến phù hợp với ngữ cảnh của nghiệp vụ chức năng của đoạn code. Ví dụ: đặt biến “accounts” thay vì “accountArray” hoặc “accountCollection”.
• Thống nhất thuật ngữ: Trong toàn bộ chương trình, cần sử dụng một từ hoặc cụm từ nhất quán để mô tả một hành động hay khái niệm nào đó để người đọc không bị rối.
• Tên method: nên được tạo bởi động từ hoặc cụm động từ (Ví dụ: countStudent, showName,…).
• Tên class: nên được tạo bởi danh từ hoặc cụm danh từ (Ví dụ: Student, ClassRoom,…).
• Dùng tên dễ phát âm: Hạn chế viết tắt vì rất có thể sẽ tạo thành các từ nối khó phát âm hoặc trông na ná nhau.

Nguyên tắc viết hàm

Để viết clean code thì các lập trình viên cần cân nhắc tuân thủ các nguyên tắc viết hàm sau:

Hàm ngắn gọn và chỉ có 1 chức năng

Đảm bảo mỗi hàm không vượt quá 20 dòng code và mỗi dòng code không quá 150 kí tự để người đọc dễ hiểu nội dung hàm bạn đang viết. Bạn có thể tách hàm lớn thành những hàm nhỏ để giúp người đọc dễ hiểu hơn. Những hàm này chỉ có chức năng thực hiện một hành động duy nhất, sẽ hạn chế phát sinh những tác dụng phụ trong quá trình triển khai chương trình của phần mềm.

Dùng tham số phù hợp

Thông thường, tham số sẽ được dùng để thể hiện logic của hàm. Song quá trình sửa đổi có thể phát sinh các tham số mới, được thêm vào cuối hàm vì lập trình viên không muốn thay đổi logic, dẫn đến số lượng tham số được thêm vào càng tăng lên.

Vì vậy, để giảm bớt số lượng tham số này, bạn nên nhóm các tham số thành một lớp và truyền vào đối tượng đó thay vì các tham số một cách rời rạc.

Thêm chữ kí thể hiện hành động

Nếu viết hàm ngắn gọn giúp người đọc nhanh chóng hiểu được logic hàm thì phần chữ kí có thể giúp họ đoán được các bước hàm thực thi. Nên thêm chữ kí thể hiện nội dung cần thực thi sẽ giúp clean code dễ hiểu hơn.

Nguyên tắc viết comment

Comment trong các mã nguồn có nhiều giá trị khác nhau, nhưng thông thường sẽ cung cấp nhanh thông tin về định dạng của pattern được khai báo. Khi viết comment cho các dòng clean code, lập trình viên cần hiểu được giá trị thông tin mà comment đó thể hiện, đồng thời lưu ý các nguyên tắc sau:

• Cung cấp thêm thông tin cho code.
• Bổ sung nội dung cho công việc.
• Không dùng hoặc lưu ý loại bỏ các comment thừa.

Nguyên tắc viết unit test

Unit test (Kiểm thử đơn vị) là công cụ kiểm thử thành phần nhỏ nhất trong phần mềm (thường là các hàm). Unit test là một trong những chuẩn mực trong ngành công nghệ phần mềm vì phục vụ tốt yêu cầu nâng cao chất lượng của phần mềm. Nhiều chuyên gia cho rằng bạn có thể viết unit test trước khi viết mã.

Vì vậy để có được clean code khi sáng tạo phần mềm, viết unit test cũng cần tuân thủ những nguyên tắc nhất định như:

• Sử dụng logic thật đơn giản.
• Diễn đạt bằng ngôn ngữ nghiệp vụ.
• Áp dụng nguyên tắc F.I.R.S.T (là các chữ cái đầu viết tắt của Fast, Independent, Repeatable, Self-Validating và Timely).

Đặt ra các nguyên tắc và yêu cầu tuân thủ các nguyên tắc này để viết clean code rất quan trọng khi triển khai dự án hay phát triển bất cứ phần mềm nào, giúp teamwork tốt hơn, tiết kiệm thời gian chỉnh sửa, cập nhật và gỡ các lỗi phát sinh.

Sở hữu phần mềm clean code hỗ trợ bán hàng toàn diện GoSELL

Nếu bạn đang tìm kiếm một đội ngũ phát triển phần mềm hỗ trợ cho việc kinh doanh thì GoSELL – giải pháp bán hàng toàn diện cho doanh nghiệp có thể hỗ trợ.

Bạn thậm chí không cần phải hiểu về lập trình nhưng vẫn có thể thiết kế website chuẩn SEO với giao diện mang cá tính thương hiệu của mình. Bạn cũng không cần hiểu rõ về clean code vì phần mềm GoSELL luôn được các kĩ sư nghiên cứu, cập nhật những kĩ năng mới nhất trên thị trường để đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng.

Với phần mềm bán hàng toàn diện GoSELL, bạn “làm chủ” mọi công cụ phục vụ nhu cầu kinh doanh đa kênh, đa chi nhánh để phát triển thương hiệu và nâng cao doanh số bán hàng.

GoWEB

Cung cấp giải pháp thiết kế website bán hàng chuẩn thương mại điện tử chỉ bằng vài thao tác kéo thả đơn giản. Được lập trình bằng giao diện thân thiện với người dùng, kể cả những người không biết về kĩ thuật code vẫn có thể thiết kế và vận hành website một cách đơn giản.

Ưu điểm đặc biệt của GoWEB là tích hợp đa dạng phương thức thanh toán và hình thức vận chuyển giúp bạn kinh doanh qua website thuận tiện hơn.

GoAPP

Tạo ứng dụng bán hàng mang tên và hình ảnh doanh nghiệp, được phát hành trên cả App Store và Google Play một cách dễ dàng. Vì được quản lí trên hệ thống của GoSELL nên mọi dữ liệu của GoAPP đều được đồng bộ, giúp bạn điều chỉnh thông tin cũng như quản lí dữ liệu, đơn hàng mà không gặp bất kì khó khăn nào.

Được biết đây cũng là xu hướng mới mà doanh nghiệp kinh doanh nào cũng muốn bắt kịp để mang đến trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng của mình ở mọi lúc, mọi nơi.

GoPOS

Nếu bạn kinh doanh bán lẻ trực tiếp, đa chi nhánh thì GoPOS sinh ra là dành cho bạn. Toàn bộ hoạt động của các cửa hàng sẽ được vận hành trên một hệ thống duy nhất giúp bạn quản lí hoạt động kinh doanh thuận tiện hơn bao giờ hết.

GoPOS hỗ trợ kinh doanh tại quầy cho đa dạng ngành nghề, tích hợp đa dạng các thiết bị quản lí cửa hàng, kho hàng, tính tiền,… để bạn tiết kiệm thời gian và công sức giám sát dữ liệu khách hàng và doanh thu bán hàng mỗi ngày.

GoSOCIAL

Cung cấp giải pháp bán hàng tiện lợi qua kênh chat. Bạn không chỉ có thể tư vấn, gửi các thông tin về sản phẩm qua Fanpage Facebook hay ZaloOA mà còn có thể tạo đơn hàng và theo dõi tình hình đơn hàng ngay tại giao diện chat này.

Bằng cách thiết lập Facebook Broadcast, bạn có thể quảng bá các chương trình ưu đãi đặc biệt tri ân khách hàng, hay giới thiệu những sản phẩm mới đến hàng loạt khách hàng chỉ với vài thao tác.

GoLEAD

Nếu bạn có ý tưởng cho một chiến dịch quảng bá đặc biệt và cần thiết kế và phát hành landing page (trang đích) để “hứng” dữ liệu khách hàng thì GoLEAD có thể giúp bạn.

Mọi thông tin khách hàng thu thập được từ landing page sẽ được đồng bộ quản lí tại hệ thống CRM, giúp bạn triển khai các chiến dịch tăng sale, đẩy doanh thu mà không tốn nhiều chi phí vận hành cũng như thời gian triển khai.

GoCALL

Là tổng đài ảo với tính năng phân line, ghi âm và báo cáo cuộc gọi, GoCALL là công cụ tuyệt vời để bạn có thể đào tạo một đội ngũ telesale chuyên nghiệp nhất.

Tương tự các sản phẩm khác, GoCALL cũng được tích hợp với hệ thống CRM, giúp bạn tiếp thị và chăm sóc khách hàng tốt hơn.

Các tính năng nổi bật của phần mềm GoSELL

Bên cạnh đó, phần mềm GoSELL có các công cụ hỗ trợ bạn trong việc quản lí bán hàng và lên ý tưởng, thực hiện các chiến dịch marketing với mức chi phí tốt, mang lại hiệu quả thật.

Cụ thể, GoSELL sẽ tích hợp và đồng bộ hóa mọi thông tin, dữ liệu về sản phẩm, kho hàng, thông tin đơn hàng, quản lí chi nhánh, quản lí nhân viên, nhà cung cấp,… Bất kì thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh của bạn trên các nền tảng như cửa hàng, website / app bán hàng, Facebook, Zalo hay các gian hàng trên sàn thương mại điện tử Shopee, Lazada, GoMUA, TikTok Shop đều được cập nhật trên duy nhất một nền tảng. Ưu điểm này giúp bạn dễ dàng xuất các báo cáo, nắm được tình hình kinh doanh của công ty mà không tốn quá nhiều thời gian và nhân lực vận hành.

Cùng với đó, GoSELL cũng tiết kiệm thời gian lên ý tưởng và triển khai chiến lược Marketing bởi các tính năng như: SEO, Email Marketing, Thông báo đẩy, Tạo mã giảm giá, Flash Sale, v.v.. để tăng khả năng tiếp cận khách hàng mới cũng như chăm sóc thật tốt các khách hàng trung thành của cửa hàng / thương hiệu.

Với đầy đủ các tính năng phục vụ nhu cầu kinh doanh đa kênh của bạn, GoSELL chắc chắn là công cụ đắc lực mà bất kì doanh nghiệp nào cũng nên sở hữu.

Kết luận

Bài viết đã giúp bạn định nghĩa chính xác clean code, xác định giá trị của mã nguồn sạch và đặc biệt là 4 nguyên tắc để sở hữu một phần mềm được viết bởi clean code. Song với GoSELL, bạn có thể quản lí vận hành công việc kinh doanh mà không cần biết rõ về lập trình, nhưng vẫn nắm trong tay một phần mềm đầy đủ mọi tính năng, luôn được cập nhật theo xu hướng kinh doanh mới trên một và chỉ một nền tảng duy nhất.